Wyniki klasyfikacji tusz wieprzowych w systemie EUROP (I, II, III i IV kwartał 2023 r.)Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) przedstawia wyniki kontroli planowej w zakresie klasyfikacji tusz wieprzowych w systemie EUROP w 2023 r. dotyczące struktury tusz poddanych klasyfikacji oraz porównanie wyników z latami poprzednimi.Cel kontroli
Celem kontroli klasyfikacji tusz wieprzowych wg EUROP
prowadzonych przez IJHARS w 2023 r. było zapewnienie prawidłowego
określania klas jakości tusz wieprzowych w ubojniach i przestrzegania
obowiązujących przepisów. Ponadto istotne jest ujednolicenie kryteriów
klasyfikacji tusz wieprzowych, dla zapewnienia przejrzystości i
uczciwości w stosunkach handlowych.
W 2023 r. inspektorzy JHARS przeprowadzili 1370 wizyt kontrolnych w
zakładach ubojowych objętych nadzorem. W ich trakcie sprawdzono
poprawność klasyfikacji przeprowadzonej przez 256 rzeczoznawców (77,81%
czynnych rzeczoznawców) na podstawie 33,1 tys. szt. tusz wieprzowych.
Nadzorowane ubojnie
Każda ubojnia trzody chlewnej podlegała obowiązkowi przesyłania
kwartalnych informacji o liczbie uzyskanych tusz wieprzowych.
Obowiązkowi klasyfikacji tusz wieprzowych w 2023 r. podlegały 172
zakłady ubojowe. Ponadto 2 zakłady uczestniczyły dobrowolnie w systemie
klasyfikacji tusz wieprzowych. W nadzorowanych ubojniach ubito 17,8 mln
szt. trzody, tj. 95,7% całkowitego uboju trzody w Polsce.
Ustalenia z kontroli
W toku kontroli ustalono, że:
- klasyfikację tusz wieprzowych stosowały wszystkie zakłady objęte
kontrolą, metodę ZP stosowało 49 zakładów, tj. 29,5% nadzorowanych,
- choirometry posiadało 117 zakładów, tj. 70,5% wszystkich nadzorowanych,
- tara wskazywana przez wagi kolejkowe była prawidłowa,
- informacje o wynikach klasyfikacji wystawiane dostawcom żywca
rzeźnego były zgodne z dokumentacją zakładową we wszystkich ubojniach
spośród tych, które powiadamiają dostawców.
Stwierdzone nieprawidłowości
Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli to:
- brak aktualnych uprawnień u 4 osób klasyfikujących tusze wieprzowe w 4 ubojniach,
- nieaktualne cechy legalizacji wag kolejkowych, używanych do ustalania masy tusz w 7 zakładach,
- nieprawidłowo wykonany pomiar mięsności dotyczył 3,0 tys. szt. tusz,
- nieprawidłowa obróbka lub prezentacja tusz dotyczyła 350 szt. tusz,
- brak oznakowania lub nieprawidłowe znakowanie klasą jakości handlowej dotyczyło 849 tusz,
- nieprawidłowe dokumentowanie czynności ustalania klas jakości tusz w 3 zakładach,
- brak protokołu z ustalania klas jakości handlowej tusz w 3 ubojniach,
- nieprawidłowy czas przechowywania dokumentacji z ustalania klas
jakości tusz wieprzowych, czyli krótszy niż wymagane 4 tygodnie, w 3
zakładach ubojowych.
Zastosowane sankcje
W 2023 r. w wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, inspektorzy
wydali 3 decyzje nakładające kary pieniężne, a także nałożyli mandaty
karne w stosunku do 36 osób odpowiedzialnych za wykroczenia oraz wydali
zalecenia pokontrolne w stosunku do 12 nadzorowanych ubojni.
Struktura trzody w klasyfikacji EUROP
W 2023 r. klasyfikacji poddano 17,1 mln szt. tusz wieprzowych,
tj. 96,1% trzody ubitej w nadzorowanych rzeźniach, z czego największy
udział (87,94% – o 0,64% więcej niż w 2022 r.) stanowiły tusze w dwóch
najwyższych klasach jakości handlowej S oraz E. Klasa zostaje nadana w
oparciu o oszacowaną zawartość chudego mięsa w tuszy: S – 60% lub
więcej, E – od 55% do 60% chudego mięsa. Udział zakładów nadzorowanych
Porównując dane liczbowe uzyskane w ramach nadzoru nad
klasyfikacją tusz wieprzowych w systemie EUROP w latach 2013-2022, można
zauważyć, że o ok. 1/3 zmniejszyła się liczba zakładów prowadzących
uboje trzody chlewnej – z 570 zakładów w 2013 r. do 346 w 2023r. W 2023 r. liczba zakładów ubojowych nadal malała. Jednocześnie
udział zakładów nadzorowanych w ogólnej liczbie zakładów ubojowych
zwiększył się w okresie 10 lat z 46,1% w 2013r. do 48% w 2023r. Liczba tusz poddanych klasyfikacji
Co prawda udział tusz klasyfikowanych w uboju całkowitym w 2023
r. zmniejszył się do 91,9% w stosunku do 2022r. kiedy wynosił 92,2%, ale
w 10-letnim horyzoncie czasowym obserwujemy trend delikatnego wzrostu
tego udziału. Rozliczanie zakupów trzody wg klasyfikacji EUROP
Na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba zwierząt zakupionych na
podstawie masy tusz i klasy jakości wzrosła od 12,9 mln. szt. w 2013 r.
do 14,9 mln. szt. w 2018 r. W kolejnych latach liczba tych zwierząt
malała do poziomu 12,7 mln. szt. w 2023 r.
Udział trzody rozliczonej na podstawie wyników klasyfikacji w całkowitej
liczbie tusz uzyskanych z uboju systematycznie rósł do 2019 r.,
osiągając rekordowe 72,1%. W kolejnych latach (2020 – 2023) utrzymywał
się na poziomie ok. 68%.
Źródło: GIJHARS
pełna lista aktualności
|
