Zrównoważony rozwój przedsiębiorstw: Projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustawyW Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zamieszczono projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustawy, który jest istotny z punktu widzenia rozwoju sprawozdawczości informacji niefinansowych, zwanej obecnie sprawozdawczością przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.Cele projektu oraz informacja o przyczynach i
potrzebie rozwiązań planowanych w projekcie:
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości
oraz niektórych innych ustaw ma na celu implementację do krajowego porządku
prawnego:
a) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia
2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy
2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do
sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Dz. Urz. UE
L 322 z 16.12.2022, str. 15), zwanej dalej „dyrektywą 2022/2464” – termin
implementacji: 6 lipca 2024 r.;
b) dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2023/2775 z dnia 17 października 2023 r.
zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu
do dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstwa dla mikro-, małych,
średnich i dużych jednostek lub grup (Dz. Urz. UE L z 21.12.2023), zwanej dalej
„dyrektywą delegowaną” – termin implementacji: 24 grudnia 2024 r.
Przepisy dyrektywy 2022/2464 stanowią kolejny krok na drodze rozwoju
sprawozdawczości informacji niefinansowych, zwanej obecnie sprawozdawczością
przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. Kluczowym celem dyrektywy
2022/2464 jest zapewnienie, aby większa grupa przedsiębiorstw raportowała
istotne, porównywalne i wiarygodne informacje nt. zrównoważonego rozwoju – w
większym stopniu użyteczne dla inwestorów i innych interesariuszy. Jest to m.
in. niezbędne do realizacji celu, jakim jest zmiana przepływu kapitałów w
kierunku finansowania przedsiębiorstw rozwijających się w sposób zrównoważony
lub dążących do takiej transformacji. Zmiany prawne w tym zakresie wpisują się
w szersze działania mające na celu przekształcenie UE w nowoczesną, oszczędną i
konkurencyjną gospodarkę o zerowym poziomie emisji gazów cieplarnianych netto
do 2050 r. Celem tych działań jest również ochrona, zachowanie i poprawa
zasobów naturalnych UE oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli UE przed
zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem.
Z kolei, przyjęta przez Komisję Europejską 17 października 2023 r. dyrektywa
delegowana podnosi co do zasady o 25% progi finansowe definiujące poszczególne
kategorie jednostek (mikro, małe, średnie i duże jednostki). Przynależność do
danej kategorii jednostek ma bezpośredni wpływ m.in. na możliwość (bądź jej
brak) korzystania z uproszczeń przewidzianych dyrektywą o rachunkowości
(dyrektywa 2013/34/UE), czy na obowiązek (lub jego brak) badania sprawozdań
finansowych. Podniesienie ww. progów jest odpowiedzią na wysoką inflację
występującą w UE w 2021 r. i 2022 r. Ma ono na celu zachowanie dotychczasowego
status quo, tj. uniknięcie sytuacji, w której w wyniku inflacji mikro oraz małe
i średnie jednostki podlegałyby w sposób niezamierzony nadmiernie obciążającym
wymogom mającym zastosowanie do dużych jednostek.
Konsekwencją przyjęcia dyrektywy 2022/2464 oraz dyrektywy delegowanej jest
potrzeba ich wdrożenia do krajowego porządku prawnego poprzez dokonanie
odpowiednich zmian w ustawie o rachunkowości, ustawie o biegłych rewidentach,
firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz ustawie o Krajowym Rejestrze
Sądowym.
Dodatkowo w projekcie wprowadzono zmiany mające na celu aktualizację,
ujednolicenie i uproszczenie przepisów w zakresie ułatwień ewidencyjnych i
prezentacyjnych.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym
proponowane środki realizacji:
Dyrektywa 2022/2464 wprowadza istotne zmiany w
sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, które będą
podlegały wdrożeniu do prawa krajowego:
- rozszerzono zakres jednostek zobowiązanych do raportowania – obowiązkiem
zostały objęte: 1. wszystkie duże jednostki, 2. jednostki będące jednostką
dominującą dużej grupy kapitałowej, 3. małe i średnie jednostki dopuszczone do
obrotu na rynku regulowanym (z wyłączeniem notowanych mikroprzedsiębiorstw)
oraz 4. spełniające określone warunki i kryteria wielkości jednostki zależne i
oddziały z siedzibą w państwie członkowskim UE, których odpowiednio jednostka
dominująca najwyższego szczebla lub jednostka samodzielna podlega przepisom
prawa państwa trzeciego, a jej przychód netto ze sprzedaży wygenerowany w UE
przekracza 150 mln EUR;
- ujednolicono rodzaj standardu raportowania – nastąpi odejście od
dotychczasowej dowolności w wyborze standardów raportowania na rzecz
obowiązkowo stosowanych Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego
Rozwoju;
- poszerzono zakres raportowanych informacji – informacje nt. kwestii
zrównoważonego rozwoju z obszaru środowiskowego, społecznego (w tym praw
człowieka) oraz ładu korporacyjnego będą bardziej szczegółowe niż dotychczas;
- uregulowano formę/miejsce raportowania – informacje będą prezentowane
obowiązkowo w odrębnej sekcji w ramach sprawozdania z działalności jednostki;
- wprowadzono weryfikację sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju – wprowadzona
zostanie obowiązkowa atestacja raportowanych informacji przez biegłych
rewidentów;
- zdigitalizowano sprawozdania – sprawozdania z działalności jednostek
raportujących informacje o zrównoważonym rozwoju będą obowiązkowo sporządzane w
formacie XHTML, a odrębna sekcja nt. zrównoważonego rozwoju oznakowana będzie w
formacie in-line XBRL, co ułatwi maszynowy odczyt i analizę danych nt.
zrównoważonego rozwoju.
W zakresie wdrożenia dyrektywy delegowanej – w ustawie o rachunkowości
zaproponowano podniesienie o 25% progów:
- definiujących poszczególne kategorie jednostek oraz
- określających obowiązek poddania badaniu sprawozdania finansowego.
Ponadto projekt nowelizujący ustawę o rachunkowości zawiera propozycje
przepisów, których bezpośrednim celem nie jest wdrożenie przepisów prawa UE,
ale które pośrednio są konsekwencją podniesienia progów w dyrektywie
delegowanej:
a) podniesienie o 25% wysokości przychodów netto ze sprzedaży, których
przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych i stosowania
ustawy o rachunkowości,
b) podniesienie o 25% wysokości kryteriów przychodów netto ze sprzedaży oraz
sumy aktywów bilansu, których spełnienie umożliwia jednostkom stosowanie
następujących uproszczeń:
- klasyfikowanie umów leasingu finansowego według kryteriów określonych
przepisami prawa podatkowego, a nie ustawy o rachunkowości,
- zaniechanie tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku
dochodowego,
- stosowanie do wyceny instrumentów finansowych wyłączenie przepisów ustawy o
rachunkowości zamiast przepisów odpowiedniego rozporządzenia Ministra Finansów,
- stosowanie uproszczonego sposobu obliczania kosztu wytworzenia produktu.
Jednocześnie w projekcie nowelizacji ustawy o rachunkowości zaproponowano
zmiany wdrożonych już przepisów dyrektywy o rachunkowości, które mają na celu
ich uproszczenie i ujednolicenie:
- bardziej czytelne zdefiniowanie jednostki mikro i małej oraz warunków
uzyskiwania i utraty statusu takich jednostek w słowniczku ustawy (art. 3 ust.
1) zamiast dotychczasowych przepisów w art. 3 ust. 1a-1d; jednostkę mikro i
jednostkę małą określać będą teraz jedynie wielkości progowe, tj. przychody
netto ze sprzedaży towarów i produktów, suma aktywów bilansu oraz średnioroczne
zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty; jednocześnie jednostki określone w
obecnym art. 3 ust. 1a pkt 2, jak np. związki zawodowe, pomimo wyłączenia z
definicji jednostek mikro, będą mogły nadal korzystać z uproszczeń na
dotychczasowych zasadach (por. nowy art. 80 ust. 4 i 5);
- ujednolicenie zakresu pojęcia przychodów netto ze sprzedaży (odpowiednie
usunięcie z tej kategorii materiałów i przychodów z operacji finansowych);
- zapisanie wprost, że jednostki mikro i małe nie są objęte obowiązkiem
sporządzania zestawienia zmian w kapitale oraz rachunku przepływów pieniężnych
dla jednostek mikro i małych (w miejsce dotychczasowego obowiązku sporządzania
tych dokumentów z jednoczesną możliwością zwolnienia z ich sporządzania).
Planowany termin przyjęcia projektu przez RM:
II kwartał 2024 r.
pełna lista aktualności
|
