Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował Sprawozdanie specjalne 17/2023: „Gospodarka o obiegu zamkniętym – Pomimo działań UE transformacja w państwach członkowskich przebiega powoli”.

W ramach kontroli Trybunał ocenił, czy kroki poczynione przez Komisję Europejską skutecznie wpłynęły na funkcjonowanie gospodarki o obiegu zamkniętym w państwach członkowskich. Trybunał skoncentrował się na działaniach Komisji określonych w jej pierwszym planie działania z 2015 r., dotyczących projektowania i produkcji. Zbadał on, jak szybko państwa członkowskie przechodziły na gospodarkę o obiegu zamkniętym, a także przeanalizował skuteczność działań Komisji mających na celu wspieranie tej transformacji oraz mobilizację funduszy unijnych z różnych źródeł na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym. Poprzez swoje sprawozdanie Trybunał chce przyczynić się do udzielenia odpowiedzi na stojące obecnie przed UE wyzwanie, jakim jest ograniczenie wpływu działalności gospodarczej na środowisko. Powinno ono pomóc Komisji Europejskiej w lepszym monitorowaniu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz w lepszym ukierunkowaniu finansowania UE na projektowanie produktów i procesów produkcji pod kątem obiegu zamkniętego – najskuteczniejszym sposobie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Sposób zaprojektowania produktu determinuje w około 80% jego wpływ na środowisko. W ogólnym ujęciu Trybunał stwierdził, że istnieją jedynie ograniczone dowody na to, że plany działania dotyczące gospodarki o obiegu zamkniętym, w szczególności działania dotyczące projektowania produktów i procesów produkcyjnych pod kątem obiegu zamkniętego, wpłynęły na działania związane z gospodarką o obiegu zamkniętym w państwach członkowskich.

Unijna ambicja podwojenia do 2030 r. udziału materiałów poddawanych recyklingowi i wprowadzanych z powrotem do gospodarki wydaje się bardzo trudna do urzeczywistnienia.

Trybunał zalecił, by Komisja Europejska:

• poprawiła monitorowanie przechodzenia państw członkowskich na gospodarkę o obiegu zamkniętym, aby ułatwić podejmowanie świadomych decyzji dotyczących nowej polityki, inicjatyw i działań;
• przeanalizowała przyczyny niskiego poziomu wykorzystania funduszy UE na projektowanie pod kątem obiegu zamkniętego i rozważyła możliwości rozszerzenia zachęt.