Szanowny Pan

Janusz Wojciechowski

Komisarz do spraw rolnictwa

Komisja Europejska

Dot.: Przegląd przepisów dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych – cele dotyczące wielokrotnego użytku opakowań po napojach

Szanowny Panie Komisarzu,

W imieniu Krajowej Izby Gospodarczej Przemysł Rozlewniczy, Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców, Stowarzyszenia Krajowa Unia Producentów Soków oraz Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie, jako organizacji reprezentujących producentów stanowiących łącznie znaczącą większość rynku napojów, soków, wód i piw w Polsce (zarówno dużych jak i z sektora MŚP) zwracamy się do Pana Komisarza w odniesieniu do spodziewanego przeglądu przepisów dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych.

Uprzejmie informujemy, że sektor napojowy ma wieloletnie doświadczenie w zakresie zrównoważonego rozwoju opakowań i jest aktywnie zaangażowany w działania mające na celu utworzenie w Polsce systemu kaucyjnego dla opakowań po napojach, który zapewni osiąganie niezwykle wysokich wskaźników zbiórki i recyklingu, zwłaszcza w porównaniu z niektórymi innymi opakowaniami produktów do użytku domowego. Gospodarka obiegu zamkniętego, obejmująca recykling i wielokrotny użytek opakowań, jest już zapisana w naszych codziennych działaniach. Mamy nadzieję, że nadchodząca rewizja unijnej dyrektywy dotyczącej opakowań i odpadów opakowaniowych określi środki umożliwiające producentom postęp na drodze do zrównoważonego rozwoju opakowań.

Chcielibyśmy jednak wyrazić zaniepokojenie w związku z niedawno opublikowanymi informacjami o zamiarach Komisji Europejskiej przyjęcia obowiązkowych krajowych celów wielokrotnego użytku dla niektórych rodzajów opakowań do napojów na poziomie 20% do 2030 r. i 75% do 2040 r., które mają zostać nałożone na poszczególnych producentów/dystrybutorów końcowych. Ograniczenie dotknęłoby zarówno producentów napojów, jak i sprzedawców napojów: tj. on-trade i off-trade, z ograniczonymi włączeniami. Przyjęcie nieproporcjonalnie i dyskryminująco wysokich celów dla opakowań wielokrotnego użytku na napoje znacznie zwiększyłoby koszty operacyjne, wpływając na sektor producentów napojów, soków, wód i piw, stanowiąc egzystencjalne zagrożenie dla wielu firm z obszaru MŚP.

Wielu producentów napojów pracuje nad wdrożeniem opakowań wielokrotnego użytku na swoje produkty, jednak proces ten stanowi systemową zmianę w logistyce operacyjnej i wymaga znacznych inwestycji (m.in. w nowe linie rozlewnicze, skrzynki i butelki, flotę, kanały dystrybucji). Tymczasem kryzys Covid-19 i wojna na Ukrainie spowodowały, że wiele z planów zostało wstrzymane z powodu braku wystarczających środków. Warto podkreślić, że badanie PwC[i] przygotowane na zlecenie europejskiej organizacji sektora napojowego UNESDA Soft Drinks Europe wykazało, że koszty osiągnięcia w Europie w 2030 r. poziomu wykorzystania opakowań wielokrotnego użytku w wysokości 20%, wyniosłyby prawie 19 miliardów euro. Koszt ten uwzględnia tylko branżę napojów bezalkoholowych, a wymagane inwestycje związane ze spełnieniem celu 75% byłyby odpowiednio większe, stanowiąc duże obciążenie dla całego rynku.

Istnieje również duża niepewność co do sukcesu opakowań wielokrotnego użytku na napoje wśród konsumentów, ponieważ w niektórych częściach Europy na ich przyjęcie może być potrzebne więcej czasu ze względu na niezależne od producentów czynniki kulturowe, odmienne w poszczególnych państwach członkowskich.

Chcielibyśmy również zwrócić uwagę, że konsultant Komisji nie przedstawił dowodów korzyści dla środowiska wynikających z obecnie rozważanych unijnych celów. Chętnie poznamy wszelkie wyjaśnienia w tej sprawie.

W ostatnich latach wysiłki i inwestycje producentów napojów oraz łańcucha wartości opakowań ukierunkowane były na zapewnienie obiegu zamkniętego opakowań. Przyjęcie dyrektywy w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i uruchomienie organizacji EU Circular Plastic Alliance łącznie z wprowadzeniem obowiązkowych i dobrowolnych celów w zakresie zbiórki, recyklingu i udziału w opakowaniach plastiku pochodzącego z recyklingu wysłało silny sygnał wspierający w tym kierunku. Co więcej, inne łańcuchy wartości materiałów opakowaniowych również wprowadziły inicjatywy zmierzające w tym samym kierunku. Zobowiązania te, wraz z naszym wsparciem dla systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wprowadzeniem systemu kaucyjnego oraz ustanowieniem dobrowolnych podejść do kwestii ponownego użycia opakowań, gwarantują, że do 2030 roku pokonsumpcyjne opakowania po napojach nie będą już odpadem, ale zasobem.

Wielokrotne użycie opakowań jest ważnym środkiem zapobiegającym powstawaniu odpadów, ale należy nie tylko spojrzeć na odpady pokonsumpcyjne w sposób wycinkowy, ale także wziąć pod uwagę, w jakim stopniu takie odpady poddawane są recyklingowi.

Wprowadzenie zbyt wysokich celów dotyczących wielokrotnego użytku w przypadku niektórych kategorii napojów stanowiłoby niespójny sygnał i groziłoby unicestwieniem europejskiego przemysłu recyklingu i różnych rodzajów opakowań o wysokim obiegu zamkniętym w czasie, gdy odgrywają one kluczową rolę w poprawie oszczędności zasobów w Europie i w Polsce.

Cele określone w Europejskim Zielonym Ładzie i planie działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym są jasne: w odniesieniu do opakowań Unia Europejska wyraźnie ogłosiła swoje zobowiązanie do tego, aby wszystkie opakowania nadawały się do ponownego użycia lub recyklingu w opłacalny ekonomicznie sposób do 2030 r. Wielokrotne użycie należy postrzegać jako uzupełnienie recyklingu a nie jako substytut; te pierwsze nie powinny zagrażać przetrwaniu tych drugich. Powinniśmy dążyć do optymalizacji wydajności obu rozwiązań opakowaniowych (nadających się do recyklingu lub wielokrotnego użytku), tak aby razem przyczyniały się do zerowej emisji netto zgodnie z celami Komisji.

Biorąc powyższe argumenty pod uwagę, przyłączamy się do apelu europejskich organizacji producentów napojów oraz łańcucha wartości opakowań[ii] wzywającego Komisję Europejską do wyznaczenia ambitnych, ale realistycznych celów dotyczących opakowań wielokrotnego użytku dla napojów na poziomie UE, a nie na poziomie poszczególnych producentów, wraz ze skutecznymi i znaczącymi zabezpieczeniami, w tym wystarczającymi okresami przejściowymi.

Z poważaniem w imieniu organizacji:

Andrzej Gantner
Wiceprezes Zarządu
Dyrektor Generalny