Przez system kaucyjny należy rozumieć system, w którym przy
sprzedaży produktów w opakowaniach pobierana jest opłata, która jest
zwracana w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych bez
konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie
kaucji.
Jak wyjaśnił Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska, system
kaucyjny obejmie butelki jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na
napoje o pojemności do 3l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na
napoje o pojemności do 1,5l.
"Przedsiębiorcy, wprowadzający napoje w ww. opakowaniach będą mieli
obowiązek zapewnienia, w ramach utworzonego systemu kaucyjnego, poziomu
selektywnego zbierania opakowań lub odpadów opakowaniowych powstałych z
tych opakowań. Docelowo do roku 2030 – 90% wprowadzonych opakowań danego
rodzaju. W przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów selektywnego
zbierania wprowadzający będą ponosili opłatę produktową" – powiedział.
Kto tworzy system
Wiceminister Ozdoba zaznaczył, że system kaucyjny będą tworzyć
wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem. Projekt ustawy
pozostawia dużą swobodę przedsiębiorcom w tworzeniu systemu. Określa
jednak warunki, które taki system powinien spełniać. Wprowadzających
reprezentował będzie jeden podmiot. Reprezentant wprowadzających
uczestniczących w systemie będzie składał ministrowi właściwemu ds.
klimatu coroczne sprawozdanie o funkcjonowaniu systemu kaucyjnego.
Uruchomienie systemu będzie wymagało uzyskania zezwolenia, wydanego w
drodze decyzji, przez ministra właściwego ds. klimatu. Podmiot
reprezentujący będzie zobowiązany złożyć ministrowi wniosek o wydanie
zezwolenia na uruchomienie systemu kaucyjnego nie później niż 6 miesięcy
przed planowanym jego uruchomieniem.
Pomimo, że system kaucyjny nie będzie obowiązkowy, to jednak wymóg
uzyskiwania poziomów selektywnego zbierania jedynie poprzez system
kaucyjny skłoni przedsiębiorców do tworzenia takich systemów. W
przypadku nieprzystąpienia do systemu przedsiębiorcy będą obowiązani do
uiszczenia opłaty produktowej.
W przyszłości, po wejściu w życie zmian w systemie ROP dla opakowań,
planuje się wprowadzenie mechanizmu zwolnienia z opłaty opakowaniowej
dla wprowadzających napoje w opakowaniach, będących w systemie kaucyjnym
w odniesieniu do uzyskanego w systemie poziomu zbierania. Powyższe
zwolnienie pozwoli na uniknięcie ponoszenia przez wprowadzających
podwójnych kosztów w zakresie finansowania tego samego celu (zbieranie
odpadów opakowaniowych).
Wysokość kaucji, sposób zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych
Wiceminister Ozdoba zwrócił uwagę, że projekt ustawy nie określa
wysokości stawki kaucji na opakowania. Pozostawia wybór jej wysokości
przedsiębiorcom, którzy ze względu na wymagane poziomy zbierania ustalą
jej wysokość na optymalnym poziomie, skłaniającym z jednej strony
nabywców do zwrotu opakowań, a z drugiej nie podnoszącym nadmiernie ceny
oferowanych produktów.
"Projekt ustawy nie narzuca przedsiębiorcom, tworzącym system, wyboru
sposobu zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych. Będą mogli więc
oprzeć system wyłącznie na zbieraniu opakowań i odpadów przez sklepy,
ale będą mogli także instalować automaty do odbierania butelek w
sklepach i poza nimi" – zaznaczył.
Jak dodał wiceminister, wybór sposobu zbierania będzie więc
podyktowany oceną przez przedsiębiorców jego efektywności w kontekście
zapewnienia wymaganych poziomów zbierania.
Powszechny i „bezparagonowy” system
"Zaproponowane natomiast przepisy zobowiązują każdy sklep o
powierzchni handlowej powyżej 100 m2 do odbierania pustych opakowań i
odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym
oraz do zwrotu kaucji. Mniejsze jednostki handlowe będą mogły odbierać
te opakowania i zarazem zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności.
Wszystkie jednostki handlowe oferujące produkty w opakowaniach
podlegających kaucji będą natomiast obowiązane do pobierania kaucji" – wyjaśnił wiceminister klimatu i środowiska.
"Zwrot opakowania nie będzie wymagał okazania paragonu
potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Z kolei nieodebrana
kaucja zostanie przekazana producentom z przeznaczeniem do wykorzystania
wyłącznie na funkcjonowanie systemu" – dodał.
Terminy uruchomienia systemów kaucyjnych
"Zakładamy, że projektowane przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2023
roku. Jednocześnie projekt ustawy zakłada, że wprowadzający zostaną
zobowiązani do utworzenia systemu nie później niż 24 miesiące po wejściu
w życie ustawy – najpóźniej więc do końca 2024 r." - poinformował wiceminister Ozdoba.
Uwagi i opinie do projektu można zgłaszać w terminie 30 dni od dnia przekazania projektu do konsultacji publicznych na adres: departament.prawny@klimat.gov.pl.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
