Komisja, wraz z zainteresowanymi stronami z branży, oficjalnie wprowadziła w życie unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i odpowiedzialnych praktyk handlowych – jeden z celów strategii Komisji „od pola do stołu”.

Kodeks ten stanowi zasadniczy element działań UE na rzecz zwiększenia dostępności i przystępności cenowej zdrowych i zrównoważonych opcji żywnościowych, które przyczyniają się do zmniejszenia naszego ogólnego śladu środowiskowego. Został on opracowany we współpracy ze stowarzyszeniami i przedsiębiorstwami z UE, przy aktywnym zaangażowaniu i wkładzie innych zainteresowanych stron, w tym organizacji międzynarodowych, organizacji pozarządowych, związków zawodowych i stowarzyszeń branżowych, oraz wspólnie ze służbami Komisji Europejskiej. Stowarzyszenia i przedsiębiorstwa w sektorze spożywczym, które podpisują kodeks, zobowiązują się do przyspieszenia swojego wkładu w transformację w kierunku modelu zrównoważonego. Dzięki podjętym zobowiązaniom wspierają one cele określone w kodeksie i zachęcają podobne przedsiębiorstwa do przystąpienia do niego.

Program obejmuje dwa poziomy zobowiązań:

• Stowarzyszenia UE: zestaw siedmiu celów, z których każdy zawiera własne zadania i orientacyjne działania. Dotyczą one działań promujących przejście na zdrowe i zrównoważone wzorce konsumpcji. Celem jest zwiększenie wpływu przetwórstwa żywności, sprzedaży detalicznej i usług gastronomicznych na zrównoważony rozwój oraz pogłębienie zrównoważonego charakteru łańcuchów wartości żywności, jeśli chodzi o producentów surowców i inne podmioty w łańcuchu. Stowarzyszenia powinny składać roczne sprawozdania z dokonanych postępów.
• Przedsiębiorstwa: ramy dla pionierów dotyczące ambitnych zobowiązań wraz z wymiernymi rezultatami, obejmujące szeroki zakres dziedzin – od dobrostanu zwierząt do ograniczenia spożycia cukru i redukcji emisji gazów cieplarnianych – w całej gamie wytwarzanych przez siebie produktów. Przedsiębiorstwa będą składać sprawozdania z postępów, przedkładając co roku podsumowanie swoich sprawozdań na temat zrównoważonego rozwoju.

Z dniem wprowadzenia w życie kodeksu jego 65 sygnatariuszy (26 producentów żywności, 14 detalistów, 1 podmiot z sektora usług gastronomicznych, 24 stowarzyszenia) staje się pionierskimi przedsiębiorstwami i stowarzyszeniami (link do pełnego wykazu sygnatariuszy).

Do podpisania kodeksu postępowania, który postrzegany jest jako przełomowe rozwiązanie, zachęca się więcej unijnych stowarzyszeń i przedsiębiorstw z sektora spożywczego. Wykorzystane w nim podejście, oparte na dialogu z udziałem wielu zainteresowanych stron, może służyć jako model globalnej transformacji.

Kodeks ten oznacza początek dynamicznego procesu. W ramach zarządzania kodeksem wprowadzono narzędzia współpracy między wszystkimi zainteresowanymi podmiotami w celu generowania nowych i ambitniejszych zobowiązań i partnerstw oraz stymulowania interakcji i wymiany.

Komisja zamierza przedstawić kodeks na szczycie ONZ w sprawie systemów żywnościowych, który odbędzie się jeszcze w tym roku.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Wiceprzewodniczący wykonawczy, Frans Timmermans, powiedział: Musimy sprawić, aby nasz system żywnościowy stał się zrównoważony i musimy tego dokonać szybko. Musimy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych i powstrzymać utratę różnorodności biologicznej związaną z produkcją żywności oraz opracować system żywnościowy, w którym wybór zdrowego i zrównoważonego sposobu odżywiania stanie się łatwiejszy. Rozwiązanie tych problemów środowiskowych, zdrowotnych i społecznych w naszym systemie żywnościowym wymaga współpracy w całym łańcuchu żywnościowym i cieszy mnie ambicja zainteresowanych stron, które już podpisały unijny kodeks postępowania.

Stella Kyriakides, komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności, powiedziała: Dzisiejszy krok stanowi jedno z naszych pierwszych osiągnięć w ramach strategii „od pola do stołu” na drodze do zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego. Ścisła współpraca ze wszystkimi zainteresowanymi stronami ma zasadnicze znaczenie w realizacji pomyślnego przechodzenia na zrównoważone systemy żywnościowe. Unijny kodeks postępowania ułatwi tę współpracę, mając za podstawę zobowiązania już podjęte przez przemysł spożywczy i stymulując bardziej ambitne działania. Europejski przemysł spożywczy jest już znany z jakości i bezpieczeństwa swoich produktów. Obecnie powinien również stać się najwyższym standardem zrównoważoności.

Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego, powiedział:  Unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i odpowiedzialnych praktyk handlowych stanowi ważny krok naprzód dokonany przez ekosystem rolno-spożywczy. Każde dobrowolne zobowiązanie liczy się do osiągnięcia trwałej transformacji naszych systemów żywnościowych, wzmacniając jednocześnie ich odporność. Komisja zobowiązuje się do uruchomienia swoich instrumentów wsparcia, w szczególności dla MŚP będących kręgosłupem ekosystemu rolno-spożywczego, jako że jesteśmy na początku tego ambitnego procesu.

Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa, powiedział: Zorientowane na przyszłość przedsiębiorstwa spożywcze wiedzą, że zdrowe gleby i ekosystemy mają zasadnicze znaczenie dla odporności naszych systemów żywnościowych i prowadzonej przez nich samych działalności gospodarczej. Zrównoważone systemy żywnościowe mają również kluczowe znaczenie dla osiągnięcia naszych celów klimatycznych i środowiskowych, takich jak wprowadzenie europejskiej i globalnej różnorodności biologicznej na ścieżkę odbudowy. W związku z tym cieszę się, że dzięki temu kodeksowi przemysł spożywczy wykonuje decydujący krok w kierunku zrównoważonej przyszłości, jeśli chodzi o jego działalność gospodarczą i naszą planetę.

Kontekst

W dniu 26 stycznia 2021 r. Komisja ułatwiła dyskusje między wieloma różnymi zainteresowanymi stronami w sektorze spożywczym dotyczące opracowania unijnego kodeksu postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i odpowiedzialnych praktyk handlowych jako jednej z pierwszych inicjatyw, które mają zostać zrealizowane w ramach strategii „od pola do stołu”.

Centralnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu jest strategia „od pola do stołu”. Określa ona długoterminową wizję strategiczną mającą na celu zmianę sposobu, w jaki produkujemy, dystrybuujemy i konsumujemy żywność. Kodeks obejmuje wszystkie główne aspekty zrównoważenia systemów żywnościowych i odzwierciedla cele i ambicje strategii „od pola do stołu” i Europejskiego Zielonego Ładu.

Komisja kieruje szeregiem dobrowolnych inicjatyw realizowanych lub przygotowywanych w celu wspierania zielonej transformacji, mających na celu zapewnienie konsumentom dostępu do zrównoważonych produktów na rynku UE oraz lepsze informowanie konsumentów, aby mogli dokonywać świadomych wyborów. Biorąc pod uwagę kluczową rolę, jaką odgrywają podmioty wewnątrz łańcucha żywnościowego – producenci żywności, sprzedawcy detaliczni żywności, usługodawcy w sektorze gastronomicznym – zarówno na wyższym, jak i na niższym szczeblu łańcucha dostaw – konieczne jest uzupełnienie wniosków ustawodawczych dobrowolnymi, nieregulacyjnymi inicjatywami skierowanymi do pionierów w branży, którzy chcą wspierać zieloną transformację. Zgodnie ze strategią „od pola do stołu” Komisja będzie monitorować podjęte zobowiązania i rozważy środki ustawodawcze, jeżeli postępy okażą się niewystarczające.

Inne tego rodzaju inicjatywy pozaregulacyjne obejmują:

Inicjatywę na rzecz zobowiązania do ekologicznej konsumpcji | Komisji Europejskiej (europa.eu)

Plan działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń

Forum detalistów na rzecz zrównoważonego rozwoju (obecnie uwzględnione w planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym)

Europejska Koalicja na Rzecz Ekologicznej Cyfryzacji

Pakt na rzecz neutralności klimatycznej ośrodków przetwarzania danych