Komisja przedstawia dziś wniosek dotyczący zapisania w prawodawstwie zobowiązania politycznego, zgodnie z którym UE stanie się neutralna dla klimatu do roku 2050, aby chronić planetę i swoich obywateli. Europejskie prawo o klimacie wyznacza cel na 2050 r., wytycza kierunki polityki UE we wszystkich obszarach oraz zapewnia przewidywalność organom publicznym, przedsiębiorstwom i obywatelom. Jednocześnie Komisja rozpoczyna konsultacje społeczne w sprawie przyszłego Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu. Dzięki tym konsultacjom opinia publiczna będzie miała swój udział w projektowaniu tego instrumentu.

Przewodnicząca Ursula von der Leyen powiedziała: Podejmujemy dziś działania, aby do 2050 r. uczynić z UE pierwszy na świecie neutralny dla klimatu kontynent. Prawo o klimacie jest prawnym odzwierciedleniem naszego zaangażowania politycznego i konsekwentnie wytycza nam drogę do bardziej zrównoważonej przyszłości. Stanowi ono istotę Europejskiego Zielonego Ładu. Zapewnia przewidywalność i przejrzystość dla europejskiego przemysłu i inwestorów. Nadaje też kierunek naszej strategii zielonego wzrostu i gwarantuje, że transformacja ta będzie stopniowa i sprawiedliwa.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, powiedział: Zamieniamy dziś słowa w czyny, aby pokazać naszym europejskim obywatelom, że poważnie traktujemy cel osiągnięcia do 2050 r. zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. Europejskie prawo o klimacie jest również sygnałem dla naszych partnerów międzynarodowych, że w tym roku powinniśmy wspólnie zwiększyć globalny poziom ambicji, jeśli chodzi o realizację naszych wspólnych celów porozumienia paryskiego. Dzięki prawu o klimacie pozostaniemy na dobrej drodze, skoncentrowani i zdyscyplinowani, i będziemy odpowiedzialni za realizację tych celów.

W ramach europejskiego prawa o klimacie Komisja proponuje wprowadzenie prawnie wiążącego celu osiągnięcia do 2050 r. zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. Aby osiągnąć ten cel, instytucje UE i państwa członkowskie są wspólnie zobowiązane do wprowadzenia niezbędnych środków na poziomie unijnym i krajowym.

Prawo o klimacie obejmuje środki umożliwiające monitorowanie postępów i odpowiednie dostosowanie naszych działań w oparciu o istniejące systemy, takie jak proces zarządzania przez państwa członkowskie krajowymi planami w zakresie energii i klimatu, regularne sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska oraz najnowsze dowody naukowe dotyczące zmiany klimatu i jej skutków. Postępy będą poddawane przeglądowi co pięć lat, zgodnie z globalnym przeglądem określonym w porozumieniu paryskim.

Prawo o klimacie dotyczy również ścieżki prowadzącej do osiągnięcia celu na 2050 r.:

• Na podstawie kompleksowej oceny skutków Komisja zaproponuje nowy unijny cel na 2030 r. w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Prawo o klimacie zostanie zmienione po zakończeniu oceny skutków.

• Do czerwca 2021 r. Komisja dokona przeglądu wszystkich stosownych instrumentów politycznych – i w razie potrzeby zaproponuje w nich zmiany – w celu osiągnięcia dodatkowych redukcji emisji do 2030 r.

• Komisja proponuje przyjęcie ogólnounijnej ścieżki redukcji emisji gazów cieplarnianych na lata 2030–2050 w celu pomiaru postępów i zapewnienia przewidywalności organom publicznym, przedsiębiorstwom i obywatelom.

• Do września 2023 r., a następnie co pięć lat, Komisja oceni spójność unijnych i krajowych środków z celem zakładającym neutralność klimatyczną oraz ze ścieżką redukcji na lata 2030-2050.

• Komisja będzie uprawniona do wydawania zaleceń dla państw członkowskich, których działania są niezgodne z celem zakładającym neutralność klimatyczną, a państwa członkowskie będą zobowiązane do zastosowania się do tych zaleceń lub – jeżeli tego nie zrobią – do przedstawienia wyjaśnień. Komisja może również dokonać przeglądu adekwatności ścieżki redukcji i ogólnounijnych środków.

• Państwa członkowskie będą również zobowiązane do opracowania i wdrożenia strategii przystosowawczych w celu zwiększenia odporności i zmniejszenia podatności na oddziaływanie zmiany klimatu.

Kształtowanie Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu i przyszłych strategii politycznych

Równolegle z rządowymi politykami i uregulowaniami wszystkie sektory społeczeństwa i gospodarki Unii Europejskiej mają do odegrania rolę w procesie przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu.

W związku z tym Komisja rozpoczyna dziś konsultacje publiczne w sprawie nowego Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu – szeroko zakrojoną inicjatywę, która ma umożliwić obywatelom i zainteresowanym stronom wyrażenie swojej opinii oraz powierzyć im rolę w opracowywaniu nowych działań na rzecz klimatu, dzieleniu się informacjami, uruchamianiu oddolnych działań i przedstawianiu rozwiązań, które mogą być powielane przez inne podmioty.

Konsultacje publiczne będą prowadzone przez 12 tygodni. Uzyskane w ich ramach odpowiedzi zostaną wykorzystane przy kształtowaniu Paktu na rzecz Klimatu, który zostanie zainaugurowany przed konferencją ONZ w sprawie zmiany klimatu, która odbędzie się w Glasgow w listopadzie 2020 r. (COP26).

Dziś Komisja oficjalnie rozpoczęła prace, publikując wstępne oceny skutków dotyczące przyszłego podatku korygującego od emisji dwutlenku węgla pobieranego na granicach oraz przeglądu dyrektywy w sprawie opodatkowania energii, dwóch innych ważnych instrumentów politycznych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Ponadto kolegium komisarzy przyjęło propozycję ogłoszenia roku 2021 Europejskim Rokiem Kolei, aby zwrócić uwagę na korzyści dla klimatu wynikające ze zwiększenia kolejowego ruchu pasażerskiego i towarowego.

Kontekst

Ambicja UE, by do 2050 r. stać się pierwszym na świecie neutralnym dla klimatu blokiem państw, jest centralnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu przedstawionego w dniu 11 grudnia 2019 r. przez Komisję pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen.

Po raz pierwszy Komisja nakreśliła swoją wizję uczynienia UE neutralną dla klimatu do 2050 r. w listopadzie 2018 r., zgodnie z celem porozumienia paryskiego, jakim jest utrzymanie wzrostu temperatury znacznie poniżej 2°C i próba obniżenia tego wzrostu do poziomu 1,5°C. 14 marca 2019 r. Parlament Europejski poparł ten unijny cel zerowej emisji gazów cieplarnianych netto. 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska zatwierdziła cel zakładający osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 r.

KE