W swoim raporcie NIK zwraca uwagę, że w ciągu ośmiu lat ceny dostarczanej mieszkańcom wody i odprowadzania ścieków przez przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjne wzrosły o ponad 60 proc. Tak duży wzrost nie miał jednak racjonalnego uzasadnienia. Również samorządy gminne, mimo dostępnych narzędzi kontrolnych, m.in. w postaci prawa do weryfikacji wniosków taryfowych oraz zatwierdzania taryf, często nie wykorzystały swoich uprawnień, by zadbać o racjonalne ceny dla mieszkańców. Jak podkreśla raport NIK - sposób stosowania obowiązujących przepisów preferował ochronę interesów przedsiębiorstw.

Racjonalne ceny za wodę

Jak podkreśla w raporcie NIK, zagrożeniem dla interesów konsumentów jest traktowanie firm dostarczających wodę i odprowadzających ścieki jako źródła dodatkowych dochodów. Niejednokrotnie dochody te są później wypłacane w formie dywidendy. Jak dotąd, na rynku nie ma limitu marży, jaką mogą narzucać te podmioty. Eksperci zauważają, że są one przecież monopolistami.

Aby zapobiec takim sytuacjom, Ministerstwo Środowiska planuje powołać krajowego regulatora cen wody. Jego rolą będzie nadzór nad wysokością opłat tak, aby była ona racjonalna, uzasadniona ekonomicznie kosztami poboru wód i zrzutu ścieków.

"Obecnie ceny wody są regulowane uchwałami rad gmin. Krajowy regulator ds. cen wody zostanie powołany w celu zabezpieczenia interesu obywateli i wsparcia samorządów w kwestii regulacji cen. Obywatele nie będą uzależnieni od taryfy ustalanej samodzielnie przez gminę na podstawie wyłącznie informacji przekazanych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, ponieważ będzie ona weryfikowana pod kątem zasadności ekonomicznej przez krajowego regulatora cen wody. Ważne, żeby cena wody była uzależniona od faktycznych kosztów jej dostarczenia dla obywateli, a nie od wszystkich kosztów działania przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego podległego tej samej gminie” – tłumaczy Paweł Mucha, rzecznik prasowy Ministerstwa Środowiska.

Regulator ds. kontroli cen wody dla mieszkańców powstanie zgodnie z rozwiązaniami zaproponowanymi w nowym projekcie ustawy Prawo wodne.

„Chcemy uniknąć sytuacji, w której wprowadzana ustawa byłaby wymówką dla przedsiębiorstw wodociągowych do drastycznego podnoszenia cen za wodę. Cena wody powinna być racjonalna i uzależniona od faktycznego kosztu za usługi wodne” – dodaje Paweł Mucha.