W Większości udało się wypracować porozumienie w kwestii kształtu reformy Wspólnej Polityki Rolnej Jednym z istotnych punktów porozumienia jest zerwanie z długą praktyką uzależnienia wysokości dopłat bezpośrednich od historycznie naliczonych wartości. Od 2015 roku ta bazująca na zaszłościach formuła kalkulowania dopłat ma zostać zmieniona, a nowa będzie uwzględniać kryteria regionalne.

Powoli mają też zmniejszać się różnice w wysokościach płatności bezpośrednich pomiędzy krajami. Według tego co proponuje Rada, w tym procesie miałaby być wykorzystywana formuła tzw. zewnętrznej konwergencji (external convergence) polegająca na tym, że pułapy płatności na poziomie krajowym będą dostosowane w taki sposób, że różnica pomiędzy krajową średnią wysokością płatności do hektara, a 90% unijnej średniej miałaby zostać zniwelowana o jedną trzecią do 2019 roku. Niestety, w tej kwestii nie osiągnięto jeszcze pełnego konsensusu i pozostaje ona do uzgodnienia podczas rozmów budżetowych pomiędzy Radą a Parlamentem.

Dobrą wiadomością dla krajów stosujących system SAPS (Single Area Payments Scheme), w tym dla Polski, jest to, że będzie on najprawdopodobniej przedłużony do 2020 roku a nie wcielony do systemu BPS (Basic Payment Scheme). Kraje stosujące SAPS będą także mogły stosować krajowe płatności w okresie przejściowym, tj. od 2015 r. do 2020 roku. Całkowite wsparcie będzie się jednak obniżać o 5% rocznie – z 75% w 2015 roku do 50% w 2020 roku.

Co do jednego z najbardziej kontrowersyjnych punktów porozumienia – zazieleniania – to w dalszym ciągu 30% wypłat z kopert krajowych otrzymywanych dla filara I będzie uzależnione od spełniania przez rolników trzech kryteriów środowiskowych. Pierwszym z nich jest dywersyfikacja upraw. Rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni od 15 do 30 ha ziemi uprawnej będą musieli uprawiać co najmniej dwa gatunki, z czego powierzchnia przeznaczona pod uprawę jednego z nich nie będzie mogła być większa od 75% całości uprawianego areału. Dla rolników posiadających większe gospodarstwa – powyżej 30 ha ziemi uprawnej - wymóg ten ma być ostrzejszy. Ta grupa rolników będzie musiała uprawiać przynajmniej trzy gatunki, z czego podstawowy (główny) może pokrywać maksymalnie 75% całości, a dwa podstawowe gatunki – maksymalnie 95%. Gospodarstwa, w których ponad 75% obszaru uprawnego stanowią pastwiska mają być wyłączone z tego wymogu (pod warunkiem, że areał pastwisk nie przekracza 30 ha). Podobnie z wymogów zazieleniania zwolnione będą gospodarstwa o powierzchni uprawnej poniżej 15 ha. Drugim kryterium zazieleniania będzie przeznaczenie przynajmniej 5% ziemi uprawnej do 2015 roku na tzw. Ecological Focus Areas. Do 2017 r. procent ten ma wzrosnąć do 7%. Gospodarstwa poniżej 15 ha będą zwolnione z tego wymogu (oprócz permanentnych pastwisk).

Jeśli chodzi więc o zazielenianie to za dobrą wiadomość należy przyjąć fakt korzystnych dla Polski ustaleń – wyłączenia z wymogów gospodarstw do 15 ha, co przy dużym rozdrobnieniu polskiego rolnictwa jest ważnym ustępstwem. Niestety dla większych gospodarstw wprowadzenie zazieleniania będzie oznaczać albo de facto godzenie się na niższe – 70% dopłaty, albo konieczność dostosowania się i wypełniania niełatwych wymogów środowiskowych, aby otrzymywać płatności w pełnej wysokości.

Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł