Informacja IJHARS o wynikach kontroli w zakresie znakowania żywności
Zgodnie z Rocznym ramowym planem kontroli Inspekcji JHARS na 2010 rok, w I kwartale wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS przeprowadziły planową kontrolę w zakresie prawidłowości znakowania wybranych artykułów rolno-spożywczych.

Celem kontroli było sprawdzenie prawidłowości znakowania wybranych artykułów rolno-spożywczych, tj. napojów bezalkoholowych, fermentowanych napojów winiarskich, herbat i herbatek owocowych oraz kawy, w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami oraz deklaracją producenta.

Wymienione artykuły rolno-spożywcze skontrolowano u:

- 54 producentów napojów bezalkoholowych,
- 21 producentów fermentowanych napój winiarskich,
- 22 producentów herbat i herbatek owocowych,
- 17 producentów kawy.

Nieprawidłowości dotyczyły głównie:

w przypadku napojów bezalkoholowych:

- braku dodatkowych określeń: „zawiera cukier/cukry i substancję/e słodzącą/e" oraz „zawiera źródło fenyloalaniny",
- użycia nazwy sugerującej, iż produkt wyprodukowano na bazie soku owocowego, podczas gdy część lub całość soku była zastąpiona aromatami, np. "Napój cytrynowy" zamiast "Napój o smaku cytrynowym",
- braku lub podania nieprawidłowej daty minimalnej trwałości, tj. podanie na opakowaniu daty minimalnej trwałości przekraczającej o 6 miesięcy datę ważności ustaloną dla tego produktu w specyfikacji - co zostało uznane za zafałszowanie środka spożywczego,
- nieprawidłowego podania informacji dotyczących składu środka spożywczego, np. nie podanie składników w kolejności malejącej, wykazanie w składzie komponentów faktycznie nieużytych do produkcji wyrobu,
- umieszczenia na etykiecie produktu nie będącego produktem ekologicznym sformułowania „ECO+",

w przypadku fermentowanych napojów winiarskich:

- umieszczenia na etykiecie wykazu składników, w którym podano: moszcze i soki owocowe, co wprowadza konsumenta w błąd co do składu, sugerując, że składniki te zostały dodane do wyrobu gotowego,
- umieszczenia na etykiecie niewłaściwego wyrażenia określającego moc alkoholu, tj.: "Alk. 15-18%" zamiast "alk. 15 % obj.",
- wprowadzania konsumenta w błąd co do rodzaju środka spożywczego, np. poprzez umieszczenie na etykiecie fermentowanego napoju winopodobnego rysunku kiści winogron (co sugeruje, że wyrób jest winem gronowym) lub wizerunku pszczoły z plastrem miodu sugerującego, że wyrób jest miodem pitnym,
- użycie nazwy "WINO" do określenia wyrobu, który jest w rzeczywistości fermentowanym napojem winiarskim, sprecyzowanym jako napój winopochodny aromatyzowany,
- wprowadzania konsumenta w błąd co do charakterystyki środka spożywczego przez użycie w przypadku fermentowanego napoju winiarskiego nazwy „LUX Gorzka Żołądkowa", która sugeruje inny rodzaj wyrobu,

w przypadku herbat i herbatek owocowych:

- wprowadzania konsumenta w błąd co do składu i rodzaju środka spożywczego poprzez stosowanie oznakowania, np. podanie nazwy: "Herbata zielona Pigwa" sugerującego, iż smak i aromat herbaty pochodzi od zastosowanych w produkcji owoców, podczas gdy faktycznie w produkcji zastosowano tylko aromat,
- użycia nieprawidłowego sformułowania poprzedzającego datę minimalnej trwałości/termin przydatności do spożycia, np. "Najlepiej spożyć przed:" podając miesiąc i rok, zamiast „najlepiej spożyć przed końcem",
- nie podania obok liczby porcji (sztuk) masy netto ogółem środka spożywczego,
- przypisywania środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływanie się do takich właściwości, np. umieszczenie oświadczenia zdrowotnego: „Wzmacnia ciało i umysł, pomaga zwalczyć stres",
- wprowadzania konsumenta w błąd poprzez umieszczenie na produkcie nieekologicznym napisu: "Biofix Trio" sugerującego, że jest to wyrób ekologiczny,

w przypadku kawy:

- braku kodu identyfikacyjnego partii produkcyjnej,
- nieuprawnionego użycia zwrotu „kawowy", podczas gdy receptura oraz wykaz składników produktu będącego napojem z cykorii instant potwierdzają brak kawy w środku spożywczym,
- braku informacji o wartości odżywczej podczas gdy umieszczono oświadczenie żywieniowe/zdrowotne, np. „bogate źródło przeciwutleniaczy",
- umieszczenia na opakowaniu nieprawdziwych informacji dotyczących miejsca pochodzenia kawy, tj. podano, iż miejscem pochodzenia jest Brazylia i Indonezja, podczas gdy zgodnie z okazaną dokumentacją miejscem pochodzenia jest Kolumbia i Gwatemala,
- zastosowania na opakowaniu sformułowania: „Cafe de Colombia" będącego chronionym oznaczeniem geograficznym (ChOG) dla produktu nie objętego rejestracją w tym zakresie.

SANKCJE

W związku z zaistniałymi nieprawidłowościami w zakresie prawidłowości znakowania, wojewódzkie inspektoraty JHARS zastosowały następujące sankcje:

- wydano 40 decyzji administracyjnych na podstawie art. 29 ustawy  o ijhars, w tym:
- 5 zakazujących wprowadzenia do obrotu artykułów niewłaściwie oznakowanych   (1 decyzja dotyczyła napojów bezalkoholowych, 3 decyzje dotyczyły herbat i herbatek owocowych,  1 dotyczyła kawy);
- 34 nakazujące poddanie odpowiednim zabiegom mającym na celu doprowadzenie znakowania do wymogów określonych w przepisach (22dotyczyły napojów bezalkoholowych, 6 dotyczyło fermentowanych napojów winiarskich, 5 herbat i herbatek owocowych, 1 kawy);
- 1 nakazującą zniszczenie 1 partii napojów bezalkoholowych o objętości 3,7 hl;
- wydano 7 decyzji w celu wymierzenia kary pieniężnej w łącznej kwocie 26 884 zł, w tym:
- 5 o łącznej kwocie 8 300 zł, za wprowadzanie do obrotu artykułów o nieodpowiedniej jakości handlowej (1 decyzja dotyczyła napojów bezalkoholowych, 2 decyzje dotyczyły fermentowanych napojów winiarskich, 2 dotyczyły kawy);
- 1 w kwocie 5 000 zł za wprowadzanie do obrotu artykułów zafałszowanych (decyzja dotyczyła napojów bezalkoholowych); 
- 1 w kwocie 13 584 zł za utrudnianie przeprowadzenia kontroli napojów bezalkoholowych;
- na osoby odpowiedzialne nałożono 8 mandatów karnych, na łączną kwotę 1400 zł,   w tym:
- 6 w łącznej kwocie 1 000 zł za nie zgłoszenie podjęcia działalności gospodarczej do właściwego miejscowo Wojewódzkiego Inspektora JHARS;
- 2 na kwotę 400 zł za składowanie surowców w sposób niezapewniający utrzymania ich właściwej jakości handlowej.

Ponadto wojewódzkie inspektoraty JHARS wydały 43 zalecenia pokontrolne.

Analiza wyników bieżącej kontroli oraz kontroli przeprowadzonych w poprzednich latach wskazuje znaczną poprawę jakości w zakresie prawidłowości znakowania kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych. Pomimo widocznego spadku nieprawidłowości w znakowaniu w stosunku do wyników kontroli z 2009 roku, nadal do obrotu są wprowadzane artykuły niewłaściwie oznakowane.
(Źródło: IJHARS)